Wymaganie niefunkcjonalne aplikacji – co to? Przykłady zastosowań w praktyce

W trakcie tworzenia aplikacj webowej – niezależnie, czy mówimy o rozbudowanym systemie dla biznesu, czy prostym narzędziu internetowym – kluczowe znaczenie mają nie tylko funkcje, które aplikacja ma realizować, ale również sposób, w jaki to robi. To właśnie tutaj wchodzą w grę wymagania niefunkcjonalne, które często pozostają w cieniu wymagań funkcjonalnych, a tymczasem to one decydują o stabilności, bezpieczeństwie i wydajności rozwiązania. Jeśli zastanawiasz się, czym są wymagania niefunkcjonalne i jakie mają znaczenie, poniżej znajdziesz jasne wyjaśnienie. Z punktu widzenia użytkownika końcowego, aplikacja powinna działać płynnie, niezawodnie i być intuicyjna. Te cechy nie wynikają bezpośrednio z funkcji, lecz z ich realizacji – czyli z niefunkcjonalnych aspektów projektu. O co w tym dokładnie chodzi? 

Czym są wymagania niefunkcjonalne?

Wymagania niefunkcjonalne to cechy i ograniczenia, które określają sposób działania aplikacji, a nie konkretne funkcje, jakie powinna realizować. Są one kluczowe dla doświadczenia użytkownika, utrzymania jakości oraz łatwości dalszego rozwoju systemu.

W przeciwieństwie do wymagań funkcjonalnych, które określają, co system ma robić (np. logowanie, rejestracja, przetwarzanie danych), wymagania niefunkcjonalne mówią, jak te funkcje mają działać. Obejmują one takie obszary jak wydajność, bezpieczeństwo, dostępność, użyteczność, skalowalność czy czas odpowiedzi.

W praktyce dobrze zdefiniowane wymagania niefunkcjonalne aplikacji webowej stanowią podstawę udanego projektu i mają bezpośredni wpływ na końcową jakość rozwiązania.

Jakie są przykłady wymagań niefunkcjonalnych w aplikacjach?

Najczęściej spotykane wymagania niefunkcjonalne aplikacji internetowej to między innymi czas ładowania strony, który nie powinien przekraczać określonej liczby sekund, dostępność systemu na poziomie 99,9% w skali roku, czy zgodność z WCAG dla osób z niepełnosprawnościami.

Do równie ważnych przykładów należą wymagania dotyczące bezpieczeństwa, na przykład zastosowanie protokołów szyfrowania danych, oraz skalowalności – aplikacja powinna obsługiwać zwiększoną liczbę użytkowników bez pogorszenia wydajności. Nie można też zapominać o użyteczności, która wpływa na intuicyjność interfejsu i łatwość obsługi.

Jakie wymagania niefunkcjonalne są istotne dla aplikacji internetowej?

W przypadku aplikacji dostępnych przez przeglądarkę, wymagania niefunkcjonalne aplikacji webowej powinny uwzględniać przede wszystkim szybkość działania, responsywność, zabezpieczenia oraz zgodność międzyplatformową.

Aplikacja musi działać równie sprawnie na różnych systemach operacyjnych i urządzeniach, co oznacza konieczność dokładnego testowania i optymalizacji kodu. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa – jak ochrona przed atakami typu XSS czy CSRF – są nieodzowne, jeśli w aplikacji przetwarzane są dane osobowe lub poufne informacje.

Należy także zadbać o możliwość łatwej rozbudowy systemu – wymaganie to wpisuje się w aspekt łatwości utrzymania, który również należy do kategorii niefunkcjonalnych.

Dlaczego wymagania niefunkcjonalne wpływają na jakość aplikacji?

Choć często mniej widoczne niż funkcje aplikacji, wymagania niefunkcjonalne mają decydujący wpływ na postrzeganą jakość rozwiązania. To właśnie one sprawiają, że użytkownicy chętnie wracają do danej aplikacji, polecają ją innym, a właściciele systemów mogą efektywnie zarządzać jego rozwojem.

Bez zdefiniowanych i wdrożonych wymagań niefunkcjonalnych ryzykujesz, że aplikacja będzie działać wolno, stanie się podatna na ataki lub będzie trudna w obsłudze. W efekcie końcowym – nawet najlepiej zaprojektowana funkcjonalność nie przyniesie oczekiwanych korzyści.

Dlatego już na etapie planowania projektu należy dokładnie określić i zweryfikować wszystkie aspekty niefunkcjonalne. Ich niedoprecyzowanie to częsty błąd, który może prowadzić do przekroczenia budżetu, wydłużenia czas