Bezpieczeństwo aplikacji webowych — jakie są sposoby ochrony?

Bezpieczeństwo aplikacji webowych to aspekt fundamentalny dla ich prawidłowego działania. Trzeba uwzględniać je już na etapie projektowania usługi, a następnie cały czas dbać o jego zachowanie. W przeciwnym wypadku trzeba liczyć się z poważnymi konsekwencjami. W takim razie, jak zadbać o ochronę aplikacji webowych i jakie zagrożenia są najczęściej spotykane?

Bezpieczeństwo aplikacji webowych — co się na nie składa?

W pierwszej kolejności warto pokrótce wyjaśnić, czym jest aplikacja webowa. To nic innego, jak forma oprogramowania, która działa z poziomu przeglądarki internetowej. Wśród najpopularniejszych usług tego typu można wymienić na przykład edytory obrazu i wideo (np. Canva), platformy społecznościowe i aplikacje streamingowe. Są to rozwiązania bardzo wygodne dla użytkowników, natomiast fakt, że usługa działa online i opiera się na zapewnieniu do niej stałego dostępu przez sieć, wiąże się z dodatkowymi wyzwaniami w dziedzinie ochrony aplikacji webowych.

Bezpieczeństwo aplikacji webowych (nazywanych też aplikacjami internetowymi) oznacza stopień, w jaki są one zabezpieczone przez typowymi zagrożeniami, zarówno w zakresie zapobiegania, jak i usuwania i minimalizowania skutków ewentualnych naruszeń.

Na ochronę aplikacji webowych składa się zestaw środków, procedur i praktyk, mających na celu ochronę aplikacji internetowych przed różnego rodzaju atakami. Obejmuje to ochronę przed atakami z zewnątrz, takimi jak hacking czy wycieki danych, a także wewnętrznymi problemami, takimi jak błędy w kodzie czy niewłaściwe zarządzanie danymi.

Bezpieczeństwo aplikacji webowych — najczęstsze luki bezpieczeństwa

Cyberprzestępcy są kreatywni i sprytni, w związku z czym cały czas szukają nowych sposobów, narzędzi i luk, które pozwoliłyby im skutecznie atakować aplikacje webowe. Nie zawsze jednak spryt ze strony oszustów jest w ogóle potrzebny. Nierzadko okazuje się, że dana aplikacja jest podatna nawet na te najbardziej znane i oczywiste zagrożenia. 

Bezpieczeństwo aplikacji webowych wymaga zapoznania się z najczęściej spotykanymi lukami bezpieczeństwa i załatanie ich, jeśli występują w danej usłudze. Należą do nich przede wszystkim:

• Cross-Site Scripting (XSS): atak, w którym atakujący wstrzykuje złośliwy kod JavaScript do stron internetowych. Kod ten może być następnie wykonany w przeglądarce innego użytkownika, co umożliwia kradzież danych, jak np. cookies sesji.
• Iniekcja SQL (SQL Injection): polega na wstrzykiwaniu złośliwych poleceń SQL przez formularze dostępne w aplikacji, co może prowadzić do nieautoryzowanego dostępu do bazy danych, modyfikacji danych lub ich usunięcia.
• Cross-Site Request Forgery (CSRF): atak opierający się na zmuszeniu użytkownika do wykonania niezamierzonej akcji na innej stronie, na której jest zalogowany, co może prowadzić do nieautoryzowanych zmian.

Jak sprawdzić, czy jest potrzeba wzmocnienia zabezpieczeń i łatania ewentualnych luk? Na pomoc przychodzą audyty i testy bezpieczeństwa aplikacji webowych, które najlepiej zlecić wykwalifikowanym ekspertom. Specjaliści Develos zajmują się tworzeniem różnego rodzaju aplikacji i dedykowanych rozwiązań, i doskonale znają najlepsze praktyki, które zapewniają wysoki poziom ochrony aplikacji webowych.

Ochrona aplikacji webowych — jak zapewnić maksymalne bezpieczeństwo?

Sposobów na ochronę aplikacji webowych jest wiele. Niektóre są łatwiejsze i mniej kosztowne do wdrożenia, inne wiążą się z większymi wydatkami. Poniżej przedstawimy kilka najczęściej poruszanych aspektów, o które warto zadbać w pierwszej kolejności. 

Niestety, nie wszystkim atakom da się zapobiec, nawet jeśli dysponuje się dużym budżetem. Najlepszym dowodem na to jest fakt, że w ostatnich latach ofiarami hakerów padli nawet tacy giganci jak Facebook czy CD Projekt RED. Nie ma więc w praktyce czegoś takiego jak stuprocentowa ochrona. Nie oznacza to jednak, że można bezpieczeństwo aplikacji webowych ignorować.

Dbanie o wysoką jakość kodu

Kod dziurawy jak ser szwajcarski, nieodpowiednia architektura aplikacji webowych, nieaktualne biblioteki i języki programowania — to wszystko może przełożyć się na  większą podatność usługi na różnego rodzaju ataki.

Jednocześnie, nawet jeśli dysponujemy najlepszymi specjalistami, zawsze jest ryzyko, że mimo wszystko gdzieś pozostała jakaś luka. Mylić się jest rzeczą ludzką. Na pomoc przychodzą testy bezpieczeństwa aplikacji webowych.

Ochrona serwera przed nieautoryzowanym dostępem

Jeśli tzw. bad actor uzyska dostęp do serwera aplikacji, może błyskawicznie zacząć siać na nim spustoszenie. Warto więc zadbać o ochronę aplikacji webowej poprzez postawienie mu jak najmocniejszego oporu na etapie logowania.

Popularne żarty o karteczkach z hasłami naklejanymi na monitor, czy loginie „admin” i haśle „admin”, niestety nie zawsze okazują się dowcipami. Zdarza się, że faktycznie ma to miejsce. W związku z tym trzeba podkreślić, że silne, regularnie zmieniane hasła to absolutne minimum. Ciekawą i potencjalnie jeszcze bezpieczniejszą alternatywą dla haseł są klucze SSH, których stosowanie warto rozważyć.

Uwierzytelnienie dwuskładnikowe (w ramach którego oprócz samego wpisania hasła trzeba także przejść przez drugi etap weryfikacji, np. wpisać kod z e-maila lub SMS-a) zapewnia, że nawet jeśli oszustowi uda się przejść przez pierwszą fazę zabezpieczeń, dalej już się nie przesunie.

Inne popularne sposoby na zapewnienie bezpieczeństwa aplikacji webowych przed nieautoryzowanym dostępem to m.in. stosowanie firewalli, automatycznych blokad logowania po kilku nieudanych próbach, a także monitorowanie częstotliwości prób logowania i kraju ich pochodzenia.

Zapewnienie ochrony przed DDoS

Czy zdarzyło Wam się, że przed załadowaniem się jakiejś strony internetowej wyświetlił się komunikat z usługi Cloudflare, że wymagane jest rozwiązanie Captcha? Tego typu rozwiązania mogą być nieco irytujące dla użytkowników, którzy nie mają złych intencji, ale nie bez powodu są tak popularne. 

Jednym z głównych zagrożeń dla bezpieczeństwa aplikacji webowych są ataki DDoS, w ramach których serwery lub usługi są przeciążane przez nietypową ilość aktywnych użytkowników, którzy w rzeczywistości są zainfekowanymi urządzeniami przejętymi przez oszustów. Cloudflare wykrywa podejrzany ruch i utrudnia oszustom szybkie i zmasowane przeprowadzanie tego typu akcji.

Nadzorowanie stanu aplikacji

Jeśli trzymamy rękę na pulsie i stale monitorujemy swoje zasoby (aplikację webową, ale też m.in. serwer, z którego ona korzysta), możemy szybko zareagować na wszelkie nieprawidłowości (ataki, podejrzane zachowania, nieuprawnione logowania na konta administratorów). 

Pozostawiając aplikację bez stałego nadzoru, ryzykujemy, że o ewentualnym naruszeniu bezpieczeństwa aplikacji webowych dowiemy się dopiero po pewnym czasie, co może mieć opłakane skutki. Warto pamiętać, że w niektórych przypadkach fakt, że aplikacja padła ofiarą cyberprzestępców widać od razu (np. zmienia się zawartość i język strony), ale w innych oszuści działają bardziej subtelnie. 

Po uzyskaniu dostępu do aplikacji mogą przykładowo nic w niej nie modyfikować, a „jedynie” uzyskiwać nieautoryzowany dostęp do danych użytkowników. W związku z tym czujność jest nie tyle zalecana, ile po prostu niezbędna.

Regularne wykonywanie kopii zapasowych

Wykonywanie backupów to coś, co zaleca się nawet zwykłym użytkownikom, nie mówiąc już o firmach. Załóżmy, że następuje atak lub awaria i kluczowe dla działania aplikacji dane znikają, lub stają się uszkodzone, względnie przestępcy je szyfrują i szantażują firmę, aby uzyskać gratyfikację finansową. Jeśli dbamy o bezpieczeństwo aplikacji webowych i regularnie wykonujemy kopie zapasowe (m.in. danych użytkowników, informacji o transakcjach — ogółem wszelkich baz danych, ale też kodu samej aplikacji), nie jest to koniec świata. 

Możemy wtedy przywrócić stan oprogramowania do tego z ostatniej kopii zapasowej i martwić się jedynie ewentualnymi zmianami między datą wykonania kopii zapasowej a jej przywróceniem (np. transakcjami wykonanymi w tym okresie). W przypadku, gdy kopii zapasowych nie mamy, pojawia się ogromny problem, który trudno rozwiązać, zachowując twarz. Ochrona aplikacji webowych powinna więc obejmować wykonywanie takich kopii, najlepiej relatywnie często, tak aby w razie ich wykorzystania ograniczyć do minimum wspomnianą lukę między kopią a aktualnym stanem danych.

Bezpieczeństwo aplikacji webowych — dlaczego warto o nim pamiętać?

Mogłoby się wydawać, że jeśli np. dysponujemy prostą lub mało popularną aplikacją, nic nam nie grozi i nie opłaca się w takiej sytuacji inwestować w testy i audyt bezpieczeństwa aplikacji webowych. Nie jest to jednak właściwe podejście. W rzeczywistości każda usługa może paść ofiarą ataku. Warto pamiętać, że potencjalnym zagrożeniem są nie tylko lokalni cyberprzestępcy, ale ci z całego świata, jako że wielu z nich działa globalnie.

Aplikacje wielkich korporacji, czyli najbardziej łakome kąski, które od czasu do czasu uginają się pod presją hakerów, mogą być poza zasięgiem możliwości wielu mniej wprawionych oszustów. Wielu cyberprzestępcom jako cel ataku pozostają więc mniejsze usługi, nierzadko znacznie słabiej zabezpieczone. Ochrona aplikacji webowych powinna w związku z tym być priorytetem do każdej firmy, niezależnie od jej rozmiaru.

Skutki niezachowania bezpieczeństwa aplikacji webowych mogą być dramatyczne, począwszy od strat finansowych, przez prawne (jako że na przedsiębiorcach ciąży obowiązek ochrony przetwarzanych danych, zwłaszcza jeśli są to dane wrażliwe), po wizerunkowe (które na dłuższą metę również mogą mieć duży wpływ na finanse przedsiębiorcy). 

Faktycznie, testy bezpieczeństwa aplikacji webowych i inne kroki podejmowane w celu zapewnienia ich ochrony też mogą wiązać się z pewnymi kosztami, ale z reguły niewspółmiernie mniejszymi niż te, które powstaną w związku z padnięciem przez przedsiębiorcę ofiarą cyberprzestępców. Jest to więc kwestia, o którą zdecydowanie warto zadbać!